historie: Piet Damen

Piet Damen

Mierlo. De klassieke “Kersenronde” heeft vanaf haar eerste uitgave altijd grote winnaars gekend. Eén van die winnaars was niet groot van formaat maar wel groots in zijn prestaties. Piet Damen (Lieshout, 20 juli 1934) kan zich zijn overwinning in de tweede editie van de klassieker nog goed herinneren. “Het was heel warm op die dag. De thermometer gaf 36 graden aan. Ik heb toen een hele ronde voorop gereden samen met de mij onbekende Teng Verwijlen.” Op die gedenkwaardige zaterdag de 6e juli 1957 gingen 83 amateurwielrenners om half drie ‘s middags van start voor de “Kersenoogstronde”. De tweede uitgave uit de historie zou een waar wielerfeest langs de route worden. Het traject Mierlo-Helmond-Someren-Heeze-Geldrop-Mierlo moest vier keer worden afgelegd. De parkoersbewoners hadden zich op deze middag flink kunnen uitleven. De tuinslangen werden graag en overvloedig gebruikt om de deelnemers nat te spuiten. Anderen wierpen emmers ijskoud water over de wielrenners. Langs de Zuid-Willemsvaart ,waar duizenden in het water verkoeling hadden gezocht, werden badmutsen en drinkbekers gebruikt om het de renners wat aangenamer te maken. In de tweede omloop waren een aantal renners weggereden uit het peloton. Piet Damen en de Somerense belofte Teng Verwijlen joegen in helse vaart achter de vier koplopers aan. In de derde ronde kregen ze vooraan aansluiting. “De beslissende slag was nu gevallen. Maar door een valpartij op een nat gespoten wegdek in Geldrop viel de kopgroep uiteen en bleven we met tweeën voorop: Verwijlen en ik”, herinnert Piet Damen zich. De beide koplopers gingen samen de laatste kilometer in. Eenmaal in de straten van Mierlo riskeerde Damen niets meer. “Ik bleef van kop af een hoog tempo draaien zodat mijn medevluchter me niet voorbij kon komen.” Juichend stak de populaire “Pietje” op enkele meters vóór de finish de Marktstraat zijn armen in de lucht en won met lengten verschil. De derde aankomende Huub Saes uit Budel kwam na 152 kilometer op maar liefst drie minuten binnen. De kussen van “Miss Kersenoogstfeesten” en de lauwerkrans waren meer dan verdiend. Voorzichtige start wielerloopbaan Vijf jaar eerder had de toenmalige inwoner van Lieshout zijn eerste voorzichtige schreden op het wielerpad gezet. “Ik kreeg van mijn oom Jan Schoofs, die ook wielrenner was geweest, een fiets en daarmee begon mijn wielerloopbaan,” blikt hij terug. Hij debuteerde op 18-jarige leeftijd als nieuweling en kwam in zijn debuutjaar eenmaal met de overwinningsbloemen thuis in het brouwersdorp. Pietje, de oudste van zes kinderen, fietste jarenlang als amateur in de zomermaanden en werkte ’s winters. Toen hij twee jaar lang zijn militaire dienstplicht moest vervullen had hij al naam gemaakt in het wielerpeloton. Het ietwat schrale Pietje had een geblokt figuur gekregen toen hij de legerkleding opgeborgen had, maar kwam weer sterk terug. Bij zijn terugkeer in het peloton won hij in eigen omgeving een aantal koersen rond de kerk waardoor zijn supporterslegioen gestaag bleef groeien. In 1956 prijkten op de erelijst van Piet dertien overwinningen. “Een jaar later kende ik mijn echte doorbraak toen ik naast de Kersenronde ook de ronde van Overijssel won,” kijkt Damen nu terug. In zijn amateurtijd zou hij maar liefst 38 keer als winnaar over de aankomstlijn gaan. Van amateur naar onafhankelijke en prof Er is tot dusver in de regionale wielerhistorie nooit een wielrenner geweest die in zijn geboorteplaats na een overwinning of een verrassende prestatie met meer eer en glorie is ontvangen dan de kleine Piet Damen. Hij was in 1958 in één jaar tijd amaeur, onafhankelijke en prof, won de bekende wielerrit achter het toenmalige IJzeren Gordijn Berlijn-Warschau-Praag en verwierf wereldfaam door in de afdaling van de Aubisque de Spaanse klimgeit Bahamontes los te gooien en tweede te worden in de elfde etappe van de Tour de France. Hij was onafhankelijke geworden toen hij door de KNWU geselecteerd werd voor de “Vredeskoers”. De tegenwoordig in Helmond woonachtige Damen: “Het was vanaf de eerste dag voor mij wel aanpassen omdat ze daar wel vijf kilometer per uur harder reden dan bij ons. Maar na een paar dagen kon ik ze wel volgen. Het waren goede renners die iets ouder waren dan de West-Europeanen die wèl prof mochten worden. De meeste renners uit het toenmalige Oostblok waren kapitein of luitenant in het leger.” In de derde rit kwam Piet Damen aan de leiding nadat hij de sprint van zijn drie medevluchters gewonnen had. De deelname aan de “Vredeskoers” was een hele belevenis voor de kleine Brabander: “Vooral in Polen was het wegdek slecht met veel kasseien. Omdat ik al veel in België gereden had was dat voor mij geen probleem.” De vele toeschouwers in de doorkomstplaatsen lieten een grote indruk bij hem achter. “Je werd overal door muziekkorpsen binnen gehaald. De aankomsten waren meestal in stadions waar duizenden toeschouwers aanwezig waren”. De regionale sportliefhebbers in eigen land volgden in spanning deze etappekoers. In Praag mocht Damen zich definitief in de leiderstrui hijsen. Na deze prestatie werd hij op het gemeentehuis in zijn woonplaats gehuldigd. Heel Lieshout liep uit om Piet Damen op grootse wijze te huldigen. Tot nu toe is hij de enige Nederlander geweest die deze zware etappekoers heeft gewonnen. Opvallend Tourdebuut Na zijn overwinning in de “Vredeskoers” had Piet Damen de overstap naar de profs gemaakt. Zijn eerste wedstrijd in Siebengewald werd meteen een overwinning. Enkele weken later startte hij al in de Tour de France. In de zomer van ‘58 vertrekt Piet Damen met de Neluxploeg (Nederland-Luxemburg) naar Frankrijk voor zijn eerste Tour. Hij zou de wielerkenners bij zijn debuut verrassen met een fraaie elfde plaats in het eindklassement. De dertiende etappe, van Dax naar Pau, staat bij vele wielerliefhebbers nog in het geheugen gegrift. In deze rit ging hij op de beruchte Aubisque met de Fransman Bergaud in de achtervolging op de ontsnapte bergko ning Federico Bahamontes. Zij aan zij met de beroemde Spaanse klimgeit beklom de Lieshoutse klimmer de cols. In de verraderlijke afdaling lieten de beide klimmers de Spanjaard achter omdat de “Adelaar van Toledo” niet kon dalen. In Pau sprintte het tweetal om de ritzege en in die sprint moest Damen het verrassend afleggen. Na drie weken was de frêle Brabander een hele ervaring rijker: “Het was mijn eerste Tour en ik had nog nooit een berg gezien. In de rit naar Pau stond ik nog niet voorin het klassement. De meeste winst heb ik geboekt in de volgende bergritten. In de Alpenrit, waar mijn toenmalige kopman Charly Gaul voorop reed, werd ik vijfde.” Hoewel tijdrijden niet zijn sterkste kwaliteit was reed hij een redelijke chronorit op de Mont Ventoux. Zijn Luxemburgse kopman won deze Tour. Met de elfde plaats in de eindrangschikking en 8600 gulden aan premies en prijzen op zak kwam de Tourrevelatie Piet Damen naar huis. Het brouwersdorp liep opnieuw uit om de kleine man te huldigen. Tourdebuut niet geëvenaard Piet Damen werd een grootse wielercarrière voorspeld, maar de kleine klimmer uit Lieshout kon die belofte niet helemaal inlossen. In totaal zou hij daarna nog vier keer aan de Tour deelnemen. Maar zijn elfde plaats kon hij nooit meer evenaren. “Ze lieten me niet mee rijden.” In 1959 was Piet in de Tour weer de beste Nederlander. Maar nu op de 27e plaats. In dat jaar werd hij wel gehuldigd als kampioen van Nederland op de weg dat toen verreden werd over drie wegwedstrijden. Piet Damen legde de basis voor de eindzege op het Adsteeg-circuit in Beek waar hij won. En opnieuw liep zijn geboorteplaats uit voor de kersverse nationale kampioen. “In 1962 boekte ik mijn grootste successen. Omdat de Tour in dat jaar met merkenploegen gereden had viel ik helaas buiten de boot.” Twee jaar later kon hij er wèl bij zijn in het shirt van de vermaarde Televizier-ploeg. Nadat hij in de rit naar Perpignan in de achterhoede verzeild was geraakt moest hij in 1964 na een sleutelbeenbreuk in de twaalfde etappe op weg naar Andorra de strijd staken. In de tien jaar dat hij als broodrenner over Europa’s wegen reed nam hij slechts één keer deel aan de Giro d’Italia. Hij reed toen voor de ploeg van “Keizer” Rik van Looij. Na drie dagen kon Piet Damen zijn koffers pakken omdat buitenlanders geweerd werden. Het gevolg van een conflict tussen de internationale wielerunie de UCI en de Italiaanse wielerbond. De voormalige caféhouder is nog steeds betrokken bij de wielersport als bestuurslid van wielervereniging “Buitenlust.” Op Eerste Pinksterdag, als de “Kersenronde” na bijna een kwart eeuw weer op de kalender is teruggekeerd, zal de Helmondse oud-beroepsrenner als eregast van de organisatie het startschot lossen. (Uit: Rondekrant Kersenronde. Tekst: Rien van Horik)